Ef læknar höfnuðu ekki yfirnáttúru og kukli

 Skyldi það gera þá að guðleysingjum að útiloka hjátrú frá læknavísindum ?

Trúir þú á álfa - (Hversvegna trúir fólk á biblíuna)

Trúleysingjar og bókstafstrúaðir (kristnir í þessu samhengi) eiga alveg ótrúlegustu hluti sameiginlega, td. hafna báðir hópar ýmiskonar þjóðtrú og hjátrú.

Trúleysingjar átta sig samt á því (amk. þeir sem ég þekki til) að ef þú hafnar tilvist ákveðins yfirnáttúrulegs fyrirbæris, td. álfa þá ertu jafnframt að hafna öllum öðrum yfirnáttúrulegum fyrirbærum með sömu rökum.  Trúaðir hafna hinsvegar oftast öllum yfirnáttúrulegum fyrirbærum nema þeim sem snúa að þeirra eigin trú, jafnvel þótt sömu rök væri hægt að nota gegn þeim.  Þetta hlýtur að vera einhvers konar sjálfsblinda, svona eins og að gagnrýna aðra en sjá síðan ekki sama galla í sjálfum sér.  Það er bara hræsni að gagnrýna fólk fyrir að trúa á álfa þegar viðkomandi trúir svo sjálfur á tröll.

Hver er td. munurinn á álfum, tröllum og englum?  Hver er munurinn á guðum ásatrúarmanna, hindúa eða kristinna?  Að mínu áliti er munurinn enginn.  Allt byggist þetta á gömlum þjóðsögum sem gengið hafa milli kynslóða, jafnvel munmælasögum, sem bæta við sig og breytast í hverri frásögn og/eða þýðingu þangað til það er búið að afbaka og ýkja upprunalegu söguna og jafnvel mynda einhverja hjátrú í kringum efnið.

Þegar ég var yngri fórum við stundum í leik, td. í skólanum, þar sem allir mynduðu hring og svo átti einn að velja orð og hvísla því að td. þeim sem sat á vinstri hönd og orðið þannig látið 'ganga' hringinn.  Man ekki eftir því að það hafi nokkurn tíman tekist að koma orðinu/setningunni rétt allan hringinn.  Samt byggjast öll stærstu skipulögðu trúarbrögðin á þúsund ára gömlum bókum/ritum sem byggjast á en þá eldri heimildum sem hafa gengið manni af manni í hundruðir ef ekki þúsundir ára og allir (átrúendurnir) halda að þeir séu að fylgja óskeikulu orði guðs/guða.

Einmitt, biblían á að hafa orðrétt eftir guði eitthvað sem hann sagði/hugsaði fyrir ~6500 árum síðan, þegar það var engin til að heyra í honum, ekki einu sinni súrefni til að bera hljóðið.  Allar sögurnar í biblíunni eru sagðar af mönnum, skrifaðar af mönnum og þýddar af mönnum.  Og samt er henni einhvern vegin tekið trúanlega fram yfir allar hinar þjóðsögurnar sem eru líka sagðar af mönnum, skrifaðar af mönnum og þýddar af mönnum.

Hvernig er hægt að segja að ein munnmæla sagan sé bull en önnur innblásin af guði þegar það eru nákvæmlega jafn lítið sem styður þær?  Voru menn sem skrifuðu um æsi ekki jafn mikið innblásnir af Óðni og Móse var innblásinn af sínum guð?  Hver er munurinn?  Hvernig er hægt að hafna einni þjóðsögu en samþykkja aðra þegar það er í raun jafn lítið/mikið sem styður þær?

Eina rökrétta niðurstaðan er að trúaðir samþykki nánast umhugsunarlaust allt sem fellur að þeirra trú.  Td. trúaðir (kristnir) gefa sér að guðinn þeirra sé góður og ef þeir heyra sögu um hversu góður guðinn þeirra er þá gleypa þeir við því.  Seinna er sagan notuð til að staðfesta að guðinn sé góður (Það stendur í biblíunni að guð sé til, guð segir að það biblían sé sönn -> guð er til). Sem trúleysingi tek ég hinsvegar þjóðsögum með fyrirvara, þjóðsaga er þjóðsaga og þá skiptir engu hvort mig langar að trúa því að sagan sé sönn.

Að skilja ekki skilgreiningar

Skilgreiningar eru skemmtilegt fyrirbrigði, einfalt dæmi er td. mælieiningin Metri sem er vel skilgreint alþjóðlegt hugtak.  Þegar einhver notar mælieininguna Metri þá skilja allir hvað hún þýðir.  Ég get td. ekki komið með mína eigin skilgreiningu á Metri og haldið því fram að allir aðrir séu að mæla vitlaust og ætlast til þess að einhver taki mark á mér.

Trú er líka vel skilgreint hugtak:

Sjá wiki: Trú;
Trú er í víðum skilningi að hafa eitthvað fyrir satt eða fyrir eitthvað sem vonað er að muni verða. Í þrengri skilningi orðsins getur það átt við trú á yfirnáttúrlegar verur eða algildan sannleika, án bindingar við skipulegan átrúnað. Trú getur einnig verið það að aðhyllast tiltekin trúarbrögð, að tilheyra tilteknu trúfélagi.

Og svo er trúleysi annað hugtak sem er vel skilgreint:

Sjá wiki: Trúleysi;
Trúleysi er sú afstaða að trúa ekki á yfirnáttúrulegar verur eða öfl, þ.m.t. guði. Er stundum notað sem samheiti yfir guðleysi, þótt það síðarnefnda útiloki ekki endilega trú á yfirnáttúru aðra en guði.

En, það eru alltaf einhverjir sem skilja ekki skilgreiningar.  Td. heldur einhver 'Grútur' því fram í bloggfærslunni '"Trendið" sem er trúleysi' að trúleysi sé í raun og veru trú (í þrengri skilningi orðsins), hef reyndar heyrt marga trúaða bloggara halda þessu fram.  Það er hinsvegar nokkuð ljóst að 'Grútur' er með einhverja allt aðra skilgreiningu á trúleysi en gengur og gerist, af skilgreiningu hugtakanna sést augljóslega að trúleysi er "ekki trú".  Skilgreiningarnar útiloka hvor aðra, einhver sem er trúaður getur ekki verið trúlaus og einhver sem er trúlaus getur ekki verið trúaður.

Auðvitað trúa trúleysingjar ýmsu í víðari skilningi orðsins; ég trúi því alveg þegar ég les gagnrýni um bíómynd hvort hún sé góð eða slæm og ég trúi því alveg að það verði hæg suð-austan átt, 4 metrar á sekúndu, 14°C hiti og lítils háttar rigning um hádegisbil á morgun (6.8.2009) eins og segir á www.vedur.is.  Það hefur hinsvegar ekkert með það að gera að trúa í þrengri skilgreiningu orðsins.

Til allra sem þjást af fordómum gagnvart samkynhneigð

Endilega horfið og hlustið á þetta ágæta lag áður en þið farið að opinbera fordóma ykkar um og í kringum næstu helgi.

"Og þegar þér biðjist fyrir, þá verið ekki eins og hræsnararnir."

Það er fátt eins skemmtilegt og að vitna í biblíuna, til að benda á hvað fólkið sem trúir á það sem stendur í henni velur og hafnar því hverju það trúir.  Eða, einfaldlega hefur ekki hugmynd um hvað það er sem það trúir á.

Það eru alveg nokkrir bloggarar sem birta bænir á nánast hverjum einasta degi hér á blogginu, það eru haldnar bæna göngur (well.. amk. ein) og allskonar bæna samkomur, Omega er með bæna stundir og sjónvarpar því til allra sem vilja sjá.

Allt þykist þetta fólk vera voðalega kristið og trúað.

En hvað segir biblían um slíkt?

5Og þegar þér biðjist fyrir, þá verið ekki eins og hræsnararnir. Þeir vilja helst standa og biðjast fyrir í samkundum og á gatnamótum, til þess að menn sjái þá. Sannlega segi ég yður, þeir hafa tekið út laun sín.
6En nær þú biðst fyrir, skaltu ganga inn í herbergi þitt, loka dyrunum og biðja föður þinn, sem er í leynum. Faðir þinn, sem sér í leynum, mun umbuna þér.
7Þegar þér biðjist fyrir, skuluð þér ekki fara með fánýta mælgi að hætti heiðingja. Þeir hyggja, að þeir verði bænheyrðir fyrir mælgi sína.
8Líkist þeim ekki. Faðir yðar veit, hvers þér þurfið, áður en þér biðjið hann.
9En þannig skuluð þér biðja: Faðir vor, þú sem ert á himnum. Helgist þitt nafn,
10til komi þitt ríki, verði þinn vilji, svo á jörðu sem á himni.
11Gef oss í dag vort daglegt brauð.
12Fyrirgef oss vorar skuldir, svo sem vér og fyrirgefum vorum skuldunautum.
13Og eigi leið þú oss í freistni, heldur frelsa oss frá illu. [Því að þitt er ríkið, mátturinn og dýrðin að eilífu, amen.]

Matthew 6:5-15

 

Sem sagt, það stendur í biblíunni að það sé hræsni að biðjast fyrir þar sem allir sjá til og/eða á einhvern hátt vekja athygli á tilbeiðslu sinni, jafnvel á samkundum eins og í kirkju.  Þarna eru líka leiðbeiningar um að þegar trúaðir biðja eigi þeir bara að fara með faðirvorið en ekki vera að biðja um hitt og þetta, því guðinn viti nú alveg hvað það er sem þeir ætli að biðja um.

Hvernig getur fólk kallað sig kristið og trúað á biblíuna en á sama tíma brotið gegn þeim reglum sem settar eru í biblíunni?  Er hægt að vera kristinn en trúa bara sumu, bara svona því sem hentar hverju sinni?

Hræsnarar, það stendur í biblíunni svo það hlýtur að vera satt.

Ef Isaac Newton væri lifandi í dag..

Isaac Newton var trúaður, fáir held ég sem mótmæla því.  En það er samt kjánalegt að nota trú hans sem einhverskonar 'sönnun' fyrir því að trúin sé rétt (Argument from authority).  En samt vilja sumir gera það og rökin virðast vera 'Newton var svakalega klár, hann var trúaður, þess vegna hlýtur trúin að vera rétt'.  En þá kjánalegra er að álykta að ef hann væri uppi í dag að þá myndi hann aðhyllast nákvæmlega sömu trúarskoðanir.

Skoðum nokkur quote-mine sem sköpunarsinnum finnst gaman að draga fram sem 'rök':

Newton: Can it be by accident that all birds beasts & men have their right side & left side alike shaped (except in their bowells) & just two eyes & no more on either side the face & just two ears on either side the head & a nose with two holes & no more between the eyes & one mouth under the nose & either two fore leggs or two wings or two arms on the sholders & two leggs on the hipps one on either side & no more? Whence arises this uniformity in all their outward shapes but from the counsel & contrivance of an Author?

Newton var uppi fyrir ~300 árum síðan (1643-1727), hann dó 82 árum áður en Darwin fæddist (1809-1882).  Það hafa eflaust verið uppi einhverjar hugmyndir um þróun og sameiginlega forfeður á þeim tíma sem Newton var á lífi, en það var Darwin sem fyrst tók þessar hugmyndir saman og setti fram kenningu byggða á rannsóknum sem er almennt samþykkt í dag (nema af sköpunarsinnum náttúrulega).  Allar þessar pælingar Newtons um líkindi milli ólíkra dýrategunda er hægt að útskýra með sameiginlegum forfeðrum og þróun.  Newton hafði ekki aðgang að þróunarkenningu Darwins, hann rannsakaði þetta ekki sjálfur og gat því aðeins ályktað út frá því sem hann sá.

Newton: Whence is it that the eyes of all sorts of living creatures are transparent to the very bottom & the only transparent members in the body, having on the outside an hard transparent skin, & within transparent juyces with a crystalline Lens in the middle & a pupil before the Lens all of them so truly shaped & fitted for vision, that no Artist can mend them? Did blind chance know that there was light & what was its refraction & fit the eys of all creatures after the most curious manner to make use of it? These & such like considerations always have & ever will prevail with man kind to beleive that there is a being who made all things & has all things in his power & who is therfore to be feared?

Annað dæmi sem Newton nefnir er augað, en eins og áður var einfaldlega lítið vitað um augað á þeim tíma sem hann var uppi.  Síðan þá hefur nú ýmislegt gerst og margar rannsóknir sem til sem sýna hvernig auga getur þróast, sjá wiki Evolution of the eye.  Í external links er einnig bent á:

• The Evolution of the Eye
• Creationism Disproved?
• Evolution: Education and OutreachSpecial Issue: Evolution and Eyes
• Evolution of vertebrate eyes

Til frekari upplýsinga fyrir þá sem þurfa á að halda.

Ég ætla ekki að fullyrða neitt um hvort það myndi breyta trúarskoðunum Newtons, en ef hann væri upp í dag gæti hann amk. fengið svör við öllum þessum spurningum sem hann var að velta fyrir sér (að ofan) og gæti tekið upplýsta ákvörðun; á ég að trúa gögnunum sem er hægt að prófa eða því sem stendur í 2000 ára gamalli bók?

Dæmisaga um .. well.. Keiko.

Fékk eftir farandi dæmisögu sem svar við þeirri alhæfingu minni að það hefði ekkert spurst til guðs í yfir 2000 ár í athugasemd hjá öðrum bloggara.

Kristinn: Ég  talaði við ungan mann fyrir u.þ.b. 10 árum sá var fæddur og uppalinn í Orlando. Hann fullyrti a Keikó, (sem þá var í Vestmannaeyja höfn)væri í Sea Word Orlando. Hans sjónarhorn náði ekki út fyrir Florida skagann. Þó að þú hafir ekki heyrt í Guði, þá þýðir það ekki endilega að >Hann sé ekki þar.

Sagan á náttúrulega einhvern vegin að sýna mér að þótt guð hafi ekki látið á sér kræla síðustu 2000 árinn (að frátöldum einstaka brenndum brauðsneiðum og myglusvepp) þá sé ég bara ekki búinn að leita nógu vel.

Mér finnst samt meira líkt með fullyrðingu 'unga' mannsins um staðsetningu Keiko og fullyrðingum trúaðra um tilvist guðs.  Keiko er í Sea World og guð er á himnum, sjónarhorn 'unga' mannsins náði ekki út fyrir Flórida skaga og sjónarhorn trúaðra nær ekki út fyrir biblíuna.  'Ungi' maðurinn verður (varð.. 10 ár síðan) hugsanlega hissa og jafnvel vonsvikin næst þegar hann fer (fór) í Sea World, ætli trúaðir verði álíka vonsviknir og Jesú þegar þeir 'meet their maker'..

'Ungi' í ungi maðurinn er innan " ' " vegna þess að mér finnst það vera Ad hominem í sögunni, þjónar engum öðrum tilgangi en að draga úr fullyrðingum 'unga' mannsins vegna þess að hann er (var) ungur.

Að þjást af kærleik

Rak augun í bloggfærsluþar sem höfundur segist hafa fengið sýn af jesú þjást á krossinum og bætir svo við:

"Nema það að það fylgdi þessu rosalega mikill friður og yfirgnæfanlegur kærleikur. Ég heyrðu Jesú segja við mig það ver mér mikil heiður að deyja fyrir þig."

Og einhvern vegin þykir mér þetta rangt, það er kannski bara ég en ég tengi engan vegin saman frið, kærleik og heiður við þjáningu og dauða.  Finnst það eiginlega bara frekar sjúkt.

Tvennt sem kom upp i huga mér við þessa lesningu.  Las fyrir nokkrum mánuðum grein á New Scientist um hvernig fólk er líklegra til að trúa hlutum ef aðrir þjáðust fyrir þá (Religions owe their success to suffering martyrs).  Friðsamlega og kærleiksríka þjáning jesús á krossinum kemur þar sterkt inn í kristna trú.  Td. segir höfundur bloggfærslurnar:

"Þetta er verð að tala um það sé heiður að þjást fyrir Jesú krist hér á jörini."

Sem kemur nákvæmlega inn á einn punkt í greininni sem segir að þegar fólk er svo farið að trúa þá er það tilbúið að taka á sig sömu þjáningar.

Þarna er líka spilað grimmt inn á samviskuna; jesú þjáðist fyrir þig, það væri þér heiður að þjást fyrir hann á móti, þar af leiðandi væri það óheiðarlegt að neita að þjást fyrir jesú á móti.  Enginn vill vera óheiðarlegur, satt?

Það seinna var þetta með að jesú hafi þótt það heiður að deyja (og þjást) fyrir viðkomandi bloggara.  Bæði finnst mér það lýsa miklum hégóma, sem ég hélt að væri ekkert sérstaklega kristilegt.  Mér þætti það sjúkt ef einhver vildi deyja fyrir mig og myndi fara fram á að viðkomandi væri lokaður inni á viðeigandi stofnun.

Guð er..

Rak augun í könnun á heimasíðu Lifandi Vísinda með fyrir sögninni 'Guð er' (get því miður ekki linkað beint á könnunina).

Tvennt skemmtilegt við þessa könnun; fyrst að 49% (af 2641 sem höfðu kosið þegar ég skrifa þetta) höfðu valið 'Ekki til' og svo að 14% höfðu valið 'Allt þetta og meira til' (væntanlega verið að vísa til allra valmöguleika í könnuninni).  Svo c.a. 370 manneskjur álíta að guð er 'algóður', 'almáttugur', 'hinn mikli andi', 'eins og lýst er í biblíunni', 'jesú kristur', meira til.. og að hann sé ekki til og að þeir viti ekki hvað guð er.

Auðvitað er könnunin hjá þeim illa upp sett en þetta sýnir líka hvað fólk hugsar lítið áður en það velur.

Það eru aðeins þrír svarmöguleikar sem "meika sense" fyrir mig amk., 'Ekki til', 'Veit ekki' og 'Eins og lýst er í biblíunni' (skil ekki hvernig trúaðir ætla að álykta að guð sé einhvern vegin öðruvísi en honum er lýst í biblíunni).  Þegar þetta er skrifað hafa 49% valið 'Ekki til', 10% 'Veit ekki' og 5% 'Eins og lýst er í biblíunni'.

Trú í myrkri - trú sem þolir ekki gagnrýni

Það er fátt jafn hressandi og að vera bannfærður af kristilegum bloggurum, jafnvel tvisvar eða þrisvar á dag, fyrir það eitt að spyrja þá spurninga sem þeir geta ekki svarað eða benda þeim á að eitthvað sem þeir eru að halda fram sé eintómt rugl.  Ótrúleg seigla hjá sumum að banna mann aftur og aftur og eyða vandræðalegum færslum í ljósi þess að það er ekkert mál að stofna bara nýjan blog.is notanda og að það er ekkert í skilmálum blog.is sem bannar það.

Ritstjóri blog.is lokaði reyndar á mig vegna kvörtunar og opnaði ekki aftur fyrr en ég hafði lofað að vera ekki að ónáða viðkomandi bloggara aftur, bar við einelti.

En hvað eru bloggarar að bera sínar skoðanir á torg ef skoðanirnar standast engin rök og þeir sjálfir þola enga gagnrýni?  Reyndar hef ég þá tilgátu að þeir sem blogga hvað mest eru þeir sem hafa minnsta trúarsannfæringu.  Stanslausar endurtekningar á sömu rökvillunum, trúarsannfæringu þeirra til stuðnings, er ekkert nema örvæntingafull tilraun til að sannfæra sjálfa sig, eins og að ef eitthvað er sagt nógu oft hljóti það að vera satt.  Ef þeim er bent á að rökin standist ekki, staðhæfingarnar séu rangar og að svörin séu bara útúrsnúningur er bannað og ritskoðað.

Held að Mófi lýsi þessu best sjálfur.

Mófi: "Sumir náttúrulega geta ekki lært af þannig einföldum lexíum af því að þeirra trú blindar þá."

Talandi um Mófa, þar sem það var víst hann sem ég átti að vera að leggja í einelti, þá er hann alveg ótrúlega gott dæmi um bókstafstrúaðan einstakling sem virðist aðallega vera að skrifa til að sannfæra sjálfan sig.  Sama hversu oft það er bent á að rökin hans standast ekki og staðhæfingarnar byggist á engu nema hans trú og skoðunum þá tekur hann engum sönsum.  Og svo þegar hann verður rökþrota þá bannar hann og ritskoðar, sem er skondið miðað við fyrri yfirlýsingar.

Mófi: "Ég kem hérna fram algjörlega fyrir opnum tjöldum og leyfi öllum að gagnrýna mína trú eins og þeim listir."

Já, einmitt það.  Leyfir öllum að gagnrýna, hljómar eins og kristið umburðarlyndi í verki.

Mófi: "..ég er með langan lista af bloggurum sem ég er búinn að banna svo ég get engan veginn gefið mig út fyrir að leyfa öllum að tjá sig hérna."

Gott að fá það á hreint, en hvar er umburðarlyndi núna?  Hann bannaði mig að minnsta kosti fimm sinnum og ég hef ekki tölu á hversu mörgum athugasemdum hann eyddi.  Umburðarlyndið er ekkert nema yfirskin og yfirlýsingin um að leyfa öllum að gagnrýna er ekkert nema hræsni.  Td. í ljósi þess að viðkomandi heldur því fram að sömu kristnu gildi séu undirstaða lýðræðis, mannréttinda og frelsis í heiminum.

Mófi: "Þegar við skoðum sögu hins vestræna heims þá sjáum við að kristni hefur upplýst stærstu afrek vestrænnnar menningar.  Þegar við lesum bækur Hitchens og Dawkins og fleiri guðleysingja þá í þeirra lista yfir stofnanir og gildi sem þeir halda mest upp á eins og mannréttindi, réttinn til að fylgja sannfæringu sinni, líðræði, jafnrétti kvenna og karla og endalok þrælahalds. Þegar þú skoðar mannkynssöguna þá kemstu að því að þessi gildi komu vegna kristninnar trúar. Ef kristni væri ekki til þá væru þessi gildi ekki vera til eins og við þekkjum þau í dag.  Svo það er engin spurning að það er eitthvað mjög stórkostlegt við kristni.. "

Skrítið, hann gleymdi alveg að minnast á ritskoðun og skoðanakúgun.

Ég ber virðingu fyrir trúuðum sem eru öruggir í sinni trú, af hvaða trúarbrögðum sem þeir eru.  Trúuðum sem þurfa ekki að nota rangfærslur, útúrsnúninga og jafnvel lygar til að réttlæta sína trú fyrir sjálfum sér eða öðrum.  Mófi fellur ekki í þann flokk, hann getur ekki einu sinni verið samkvæmur sjálfum sér hvað þá trúnni sem hann trúir svo heitt.

Ef þú trúir einhverju bjánalegu, td. að himinni sé grænn, þá skaltu ekki blogga um það ef þú þolir ekki að fá athugasemdir um litblindu eða að þú sért einfaldlega bjáni.

Mófi: "Þegar einhver sýnir heimsku, trekk í trekk eftir að hafa verið leiðréttur þá finnst manni stundum þörf á því að láta viðkomandi vita að núna er hann byrjaður að hegða sér heimskulega í veikri von að hann taki sig á."